AKUT MİYELOİD LÖSEMİ

Genel Bilgi

Akut miyeloid lösemi (AML) kanı ve kemik iliğini etkileyen bir kanser türüdür. Gidişatın hızlı ve çabuk ilerlemesine bağlı olarak ‘akut’ olarak adlandırılır. Bu hastalık kan hücrelerinin olgunlaşmaması ve diğer normal hematopoetik kök hücrelerin üretiminin azalmasıyla meydana gelir. Hematopoetik kök hücreler olgunlaştığında 3 farklı kan hücresine dönüşür. Bunlar; kırmızı kan hücresi, beyaz kan hücresi, ve trombositlerdir. AML’de blast veya miyeblast olarak adlandırılan tek bir olgunlaşmamış hücrenin DNA’sındaki değişiklik, değişen hücrenin kendisini sürekli yeniden üretmesine neden olur. Sonuç olarak bu değişen hücreler sağlıklı, normal hücrelere yer bırakmaz. Ayrıca kırmızı kan hücrelerinin, beyaz kan hücrelerinin ve trombositlerin üretimini daha da bozarak kemik iliğinde hasara ve izlere neden olur. Bu değiştirilmiş blast hücreleri vücuttaki diğer bölgelere veya organlara ulaştığında kan dolaşımına karışabilir ve bu durum potansiyel olarak bu organlara zarar verir ya da normal işlevlerini bozar. AML yetişkinlerdeki en yaygın lösemi türüdür ve nadiren de 40 yaşın altındaki insanlarda teşhis edilebilir. Genellikle yaşlı insanlar risk altındadır ve hastalığa sahip insanların yarısından fazlası 65 yaş ve üzeri hastalardır. Yaygın olmamakla beraber çocuklarda da meydana gelebilmektedir. Tedavi süreci kemoterapi, radyoterapi, kemik iliği nakli veya diğer ilaç tedavilerini kapsamaktadır.

Belirtiler ve Semptomlar

Sağlıklı kan hücrelerinin eksikliğinden dolayı, etkilenen bireyler halsizlik, yorgunluk, nefes darlığı (dispne), nükseden enfeksiyonlar (bunlar vücutta ateş, ağrılar ve gece terlemelerine sebep olabilir.) ve uzun kanamalar yaşayabilirler. Bu bireylerde solgunluk ve morarmalar görülebilir ve kolayca yaralanabilirler (ufak bir yaralanma veya hiçbir neden yokken dahi). İştah kayıpları ve istenmeyen kilo kayıpları gözlenebilir. Ağızdaki dokunun iltihaplanması şişmelere, diş eti kanamalarına, yaralara ve ağrılara neden olabilir. Bazı kişilerde deri altındaki kanama sebebiyle ‘peteşi’ adı verilen deride kırmızı, mor noktalar ya da deri altında parçalanan kan damarlarının kanaması sebebiyle ‘ekimoz’ olarak adlandırılan daha büyük noktalar oluşur. Bazı insanlarda kronik veya keskin burun kanamaları olabilir. Bazı kadınlarda menstural dönemde anormal derecede ağır veya uzun kanamalar gözlenebilir(menoraji). Etkilenen bireylerde fazlaca genişlemiş lenf nodları bulunabilir. (lymphadenopathy). Az görülse de karaciğer veya dalak şişebilir, bu da hepatosplenomegali olarak adlandırılır. Bazı bireylerde kanser hücreleri cilde taşındığında alt deride lösemi gelişir. Bu durum leke, yumru veya döküntü gibi cilt sorunlarına neden olabilir. Lösemi kütisin(alt deride oluşan lösemi) AML’li kişilerin %10 undan daha azını etkilediği tahmin edilmektedir. Nadiren de lösemik hücreler beyin ve omuriliği (MSS) etkileyebilir.

Görülme sıklığı

Akut miyeloid lösemi, akut lösemiye sahip hastaların %80 inde görülen, yetişkinlerdeki en yaygın akut lösemidir. Amerika’da her 100.000 de 3-5 kişinin bu hastalığa yakalandığı belirlenmiştir. AML’ye sahip insanların yarısından fazlasının 65 yaş ve üzeri olduğu bilinmektedir. Bu hastalıktan az bir farkla erkekler kadınlardan daha çok etkilenir ve yine az farkla da olsa Avrupa’da yaşayan insanlarda daha sık görülür.

Genetik değişiklikler

AML’deki genetik değişiklikler mutasyon adı verilen, bir gendeki değişikliğe sebep olabilirler. Bu, DNA dizilimindeki gen oluşturan kalıcı bir değişikliktir. AML’ye bağlı ortak mutasyonlar FLT3, NPM1, DNMT3A, IDH1 veya IDH2, NRAS veya KRAS veya RUNX1 genlerindeki değişiklikleri kapsar. Bu gen değişiklikleri AML’nin vücutta büyüyüp yayılmasına neden olur. Bu genlerin kimliğinin saptanması, araştırmacıların doğrudan değiştirilmiş geni ya da genin hastalığını kontrol etmek için ürettiği proteini hedef alan tedavi yöntemlerini araştırmasına izin verdi.

Tedavi Yöntemleri

Aşağıda listelenen ilaçlar AML’yi tedavi etmek amacıyla onaylanmış ilaçlardır (2017)

Midostaurin (Rydapt) standart sitarabin (kemoterapi için kullanılan bir ilaç) ve daunorubisin (adriamycin’e benzeyen ve lösemide kullanılan bir ilaç) ve sitarabin konsolidasyonu (takviyesi) ile beraber yeni tanı konulmuş FLT3 geni pozitif AML’li yetişkin hastaların tedavisi için onaylanmıştır. Rydapt, Novartis Pharmaceutacals Corp. tarafından üretilmiştir.

Idhifa (enasidenib) IDH2 (izositrat dehidrojenaz-2) gen mutasyonuna sahip nükseden(relaps) veya reflakterli (tedavisi güç) hastaların tedavisi için onaylanmıştır. İlaç AML’li hastalarda IDH2 genindeki spesifik mutasyonları tespit etmek için kullanılan Realtime IDH2 testi ile onaylanmıştır. Celgene Corporation tarafından üretilmiştir.

Vyxeos yetişkinlerdeki iki tip AML yi tedavi etmek için onaylanmıştır: yeni tanı konulmuş terapisel AML (t-AML) ve myelodisplazi ile ilgili değişikliğe sebep olan AML (AML-MRC). Vyxes, Jazz Pharmaceulicals tarafından üretilmiştir.

Mylotarg (gemtuzumab ozogamicin) yeni tanı konulmuş yetişkinlerde CD33-pozitif AML tedavisi ve 2 yaş üstü çocuklarda relaps(nükseden) veya reflakter(tedavisi güç) CD33-pozitif AML tedavisi için kullanılır. Mylotarg Pfizer Inc. tarafndan üretilmiştir.

Hastalığın Diğer İsimleri

  • Akut miyelositik lösemi
  • Akut miyelojenöz lösemi
  • Akut granülositik lösemi
  • Akut lenfositik lösemi

Destekleyen  Organizasyonlar

Yararlanılan Kaynaklar

https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/12757/acute-myeloid-leukemia

https://rarediseases.org/rare-diseases/acute-myeloid-leukemia/

https://www.webmd.com/cancer/lymphoma/acute-myeloid-leukemia-symptoms-treatments

https://www.cancer.org/cancer/acute-myeloid-leukemia/about/what-is-aml.html

https://medlineplus.gov/ency/article/000542.htm