ABLEPHARON-MACROSTOMIA SENDROMU (AMS)
GENEL TARTIŞMA:
Ablepharon-Macrostomia sendromu (AMS),kafa ve yüz (kraniyofasiyal) alanı, cildi, parmakları ve genital bölgeleri etkileyen çeşitli fiziksel anormallikler ile karakterize olmuş nadir görülen kalıtsal bir hastalıktır.Buna ek olarak, bu hastalıktan etkilenen bireylerde meme uçlarında ve karın duvarında malformasyonlara (sakatlık) sahip olabilir.
AMS’li bebekler ve çocuklar dil gelişiminde, zihinsel gerilikte ve bazı durumlarda gecikmeler yaşayabilir.
Ablepharon-Macrostomia sendromu olan bebeklerde, karakteristik kraniyofasiyal (baş ve yüz) özellikler,kirpik ve kaşların yokluğunun yanı sıra üst ve alt göz kapaklarının (abeffalon veya mikroblepharon) yokluğunu veya ciddi şekilde az gelişmişliğini; alışılmadık derecede geniş, ”balık benzeri”bir ağız(makrostomi);ve /veya tamamen gelişmemiş (ilkel),alçak kulakları(kepçeli) içerebilir.Gözdeki anormallikler ablefaron(göz kapağı yitimi) veya mikroblepron(göz kapağının vertikal kısalığı) nedeniyle veya bununla birlikte oluşabilir.AMS’li bireyler de dahil olmak üzere anormal seyrek,ince saç,fazla(yedekli) kıvrımları olan ince, buruşuk cilt;sınırlı uzamalı perdeli parmaklar; ve/veya dış genital organların malformasyonları gibi ek karakteristik özelliklere sahip olabilir.Bazı durumlarda,AMS ile ilişkili ek özellikler eksik veya anormal derecede küçük (hipoplastik) ve/veya karın duvarı anormalliklerini içerebilir.Ablepharon-Macrostomia sendromunun kesin nedeni tam olarak anlaşılmamasına rağmen, bazı olgular hastalığın otozomal resesif (çekinik) genetik bir özellik olarak kaltımsal olabileceğini düşündürmektedir.
İŞARETLER VE SEPTOMLAR(BELİRTİLER):
Çok nadir görülen kalıtsal bir hastalık olan Ablepharon-Macrostomia Sendromu (AMS), kafa ve yüz (kraniyofasiyal) alanı etkileyen belirli malformasyonlar ile karakterizedir; cilt, parmaklar ve/veya cinsel organ anormallikleri; ekstra fiziksel anormallikler; gecikmiş dil gelişimi ve/veya bazı durumlarda zihinsel geriliği örnek olarak verilebilir.
AMS’li bebklerde, ayırt edici kraniyofasiyal özellikler, üst ve alt göz kapaklarının (ablepharon veya mikroblepharon) yokluğunu veya şiddetli azgelişmişlik içerebilir.Tıp literatüründe, AMS’deki göz kapağı anormalliklerinin göz kapağı oluşumunun tam olarak yokluğunu gösterip göstermediğine, veya etkilenen bebeklerin gerçekte az gelişmiş, ilkel (vestigal) göz kapağı yapılarının (mikroblepharon) olup olmadığına dair bir kafa karışıklığı vardır.Etkilenen bebekler ayrıca kaşların yanı sıra üst ve alt kirpiklerin olmadığını da gösterir.
Etkilenen bebekler ek karakteristik kraniyofasiyal özelliklere sahip olabilir.Örneğin, AMS’li bebeklerde alışılmadık derecede geniş, “balık benzeri” bir ağız (makrostomi) olabilir ve bunun sonucunda ağzın her iki tarafında üst ve alt dudakların kusurlu füzyonu oluşabilir.Ek olarak, bazı durumlarda kafatasının elmacık kemikleri bulunmayabilir.Zigomotik kemerler, elmacık kemiklerinin belirginliği boyunca, alt kafatasının bir kısmını oluşturan kemiklere kadar göz yörüngelerinin alt kısmında yayılan kemerdir.Ablepharon-Macrostomia sendromu ile ilişkili fazladan, belirgin kraniyofasiyal anormallikler olan üçgen şeklinde bir yüz içerebilir;küçük bir burun;burun deliği duvarlarının (alae) orta kısmından kısmi doku (kolloma) olmaması, burun deliklerinin üçgen görünmesine neden olur;ve/veya tamamen gelişmemiş (ilkel), düşük ayarlı kulaklar (kepçe).
AMS’li bireyler, abeffalon veya mikrobleprondan dolayı veya bunlarla birlikte gözlerde anormallikler yaşayabilir.Örneğin, göz kapaklarının eksik veya fazla gelişmemiş olması, ışığın geçtiği gözün açık kısmı olan korneanın tahrişine ve/veya anormal kuruluğuna neden olabilir.Bazı durumlarda,Ablepharon-Macrostomia sendromu olan kişiler, bazı durumlarda zamanla düzelebilecek korneanın bulanıklaşması (opasiteleri) dahil olmak üzere ek göz anormallikleri gösterebilir;gözlerin eşitsiz, içe doğru sapması (iç şaşılık veya ezotropya);tekrarlayan istemsiz göz hareketleri (nystagmus); ve/veya gözün arkasındaki iç tabakayı kaplayan sinir zengini zar olan retinanın, dış tabakadaki zarlardan (koroidler) (ayrık retina) tamamen veya kısmen ayrılması.
Ablepharon-Macrostomia sendromu olan bebekler, tipik olarak vücudun çoğu bölgesini (lanugo) kapsayan yumuşak, tüylü kıllardan yoksun olabilir.Etkilenen bireyler, anormal bir şekilde geç gelişen, alışılmadık derecede ince, seyrek saçlara da sahip olabilir. Ek olarak, AMS’li bireyler alışılmadık derecede ince, fazla (gereksiz) kıvrımları olan, özellikle boynun, ellerin, kalçaların, dizlerin(popliteal fossae), sırtlarının ve/veya ayakların üstündeki (fazla) kıvrımları olan kırışık bir cilde sahiptir.
AMS’li bireylerde, ellerdeki cilt anormal derecede gevşek olabilse de, parmak eklemleri üzerindeki sıkı cilt nedeniyle kalıcı olarak bükülebilir.Ek olarak, etkilenen bireyler parmaklar arasında (eş zamanlı olarak) kısmi dokuma veya füzyona sahip olabilir veya parmakları bükülebilir (kamptodaktili).Bu gibi anormallikler nedeniyle, parmakların sınırlı bir hareket aralığı olabilir.İşitme azalması veya büyüme bozukluğu da oluşabilir.
Ek olarak, Ablepharon-Macrostomia sendromu olan bebekler ve çocuklar, açıkça erkek veya kadın olmayan dış genital organlar gibi genital malformasyonlar gösterebilir; yanlış konumlanmış (yani posterior şekilde yer değiştirmiş) az gelişmiş,alışılmadık derecede küçük bir penis (mikropenis); inmemiş testisler (kriptorşidizm) ve/veya normal olarak testisleri (skrotum) içeren cilt kesesinin yokluğu bu kişilerde görülebilir.Ayrıca, meme uçları anormal derecede küçük (hipoplastik) olabilir veya bulunmayabilir.Etkilenen bireyler ayrıca, karın duvarında ki (abdominal veya ventral fıtık) anormal bir açıklıktan kalın bağırsaktaki bölümlerinin çıkıntısı gösterebilirler.
Ablepharon-Macrostomia sendromu olan çocuklar gecikmeli dil gelişimi yaşayabilirler.Bununla beraber, etkilenen bazı çocuklar da hafif zeka geriliği gösterebilse de, diğerleri normal zekaya sahip olabilir.
NEDENLERİ:
Ablepharon-Macrostomia sendromunun altta yatan nedeni kesin olarak bilinmemektedir.Araştırmacılara göre, bazı vakalar bozukluğun otozomal resesif bir özellik olarak bulaşabileceğini öne sürüyor. Bununla birlikte, hastalığın değişken ifadeli otozomal dominant bir özellik olarak bulaştığı görülmüştür ve etkilenen bir aileninde (akraba,benzerlik) olduğu bildirildi.
Klasik genetik hastalıklar dahil olmak üzere insan özellikleri, biri babadan diğeri de anneden alınan iki genin etkileşiminin ürünüdür.
Resesif bozukluklarda, bir kişi aynı ebeveyn için aynı özellik için aynı kusurlu geni devralmadıkça, durum görünmez.Bir birey hastalık için bir normal gen ve bir gen alırsa, kişi hastalık için taşıyıcı olacaktır, ancak genellikle semptom göstermez.Hastalığı, her ikisi de resesif bir hastalığın taşıyıcısı olan bir çiftin geçirme riski yüzde 25’tir.Çocuklarının yüzde 50’si hastalığın taşıyıcıları olma riski taşıyor ancak genellikle hastalığın belirtilerini göstermez.Çocukların yüzde 25’i her iki ebebevynden biri olan normal genleri alabilir ve genetik olarak normal olur (bu özellik için).Her hamilelik için risk aynıdır.Otozomal dominant hastalıklarda, hastalık geninin (anneden veya babadan alınan) tek bir kopyası, diğer normal geni “baskılayan” ve hastalığın ortaya çıkmasına neden olacak şekilde ifade edilir.Hastalığın cinsiyeti ne olursa olsun, hastalığın etkilenen ebeveynden çocuğa geçme riski her hamilelik için yüzde 50’dir.Bundan dolayı her hamilelik için risk aynıdır.Değişken ifadeli otozomal dominant bozukluklarda, tezahür ettirilen özellikler vakanın durumuna göre değişiklik gösterebilir.
Ablepharon-Macrostomia sendromunun altında yatan genetik sebebini veya nedenlerini belirlemek için daha fazla araştırma yapmak gerekir.
ETKİLENEN NÜFUSLAR:
Ablepharon-Macrostomia sendromu (AMS) doğumda (doğuştan) oldukça nadir bir genetik hastalıktır.Hastalık ilk olarak 1977’de ilgisiz iki erkek çocukta (McCarthy GT) tanımlanmıştır.Tıbbi literatürde o zamandan beri birkaç izole vaka daha kaydedilmiştir.Ayrıca, araştırmacılar babasının sendromunun daha küçük özelliklere sahip olduğu daha önce bildirilmiş, etkilenen bir kadının kız kardeşinin ailesinde AMS’yi tanımlamışlardır.
İLİŞKİN BOZUKLUKLAR:
Aşağıdaki bozuklukarın belirtileri, Ablepharon-Macrostomia Sendromu ile benzer olabilir.Karşılaştırmalar ayırıcı tanı için yararlı olabilir:
Barber-Say sendromu (BSS) doğumda (doğuştan) belirgen olan oldukça nadir bir genetik hastalıktır.Bu hastalık ile ilişkili anormallikler, alışılmadık bir şekilde geniş bir ağzı (makrostomi); küçük hatalı biçimlendirilmiş kulaklar; olağandışı kuru, gevşek, yedekli bir cilt anormallikleri; özellikle alın, boyun ve/veya sırt üzerinde bir şekilde aşırı kıllanma (hipertrikoz); anormal derecede küçük, az gelişmiş (hipoplastik) meme uçları; ve/veya motor ve zihinsel faaliyetlerin koordinasyonunu gerektiren becerilerin kazanılmasında gecikmelerdir (psikomotor gerilik).Bununla birlikte, göz kapakları dışarı doğru dönebilir (ektropion),kapakların iç yüzlerini açığa çıkarabilir.Bazı durumlarda, diğer semptomlar ve fiziksel bulgular mevcut olabilir, göz kapaklarının yokluğu ; geniş aralıklı gözler (öküler hipertelorizm); uzun, soğanlı bir burun; ince dudaklar; ve /veya diğer anormallikler gibi.Barber- Say sendromunun nedeni kesin olarak bilinmemektedir.Bazı durumlarda, otozomal resesif aktarımlar ortaya atıldı.Buna rağmen, diğerlerimde, hastalığın otozomal dominant özellik olarak kaldığı görülmüştür.Sendromlar bazı belirgin semptomları ve fiziksel bulguları paylaştığı için, bazı araştırmacılar Barber-Say sendromu ve Ablepharon-Macrostomia sendromunun aynı gende meydana gelen değişiklerden (mutasyon) kaynaklanabileceğini öne sürüyorlar.
Ek kojentinal bozukluklar, abeffal, mikroblepharon veya ilgili göz kapağı anormallikleri; macrostomia; ve/veya potansiyel olarak Ablepharon-Macrostomia ile ilişkili olanlara benzer diğer özellikler karakterize edilebilir.
STANDART TERAPİLER:
Ablepharon-Macrostomia sendromu, ayrıntılı bir klinik değerlendirme, karakteristik fiziksel bulguların belirlenmesi ve/veya özel görüntülenme tekniklerine dayanarak doğumda teşhis edilebilir.Örneğin, bazı durumlarda, bilgisayarlı tomografi (BT) taraması, elmacık kemiğinin, üst ve alt çene parçalarının (maksiller ve mandibular çıkıntılar) vs. yokluğunu göstermede yardımcı olabilir.BT taraması sırasında, bir bilgisayar ve x ışınları, doku yapısının enine kesit görüntülerini gösteren bir film oluşturmak için kullanılır.Göz kapağı bozukluklarının (ablepharon veya microblepharon) uygun şekilde karakterize edilmesi için göz uzmanları ( göz doktorları) tarafından detaylı inceleme ve özel olarak test yapılmaktadır, Herhangi bir ek veya ilişkili göz anormallikleri saptanır, ve uygun önleyici adımların sağlanmsı ve/veya hızlı tedavi yapılır.
Ablepharon-Macrostomia sendromunun tedavisi her bireyde belli olan spesifik septomlara yöneliktir.Tedavi, etkilenen bir çocuğun tedavisini sistematik ve kapsmalı bir şekilde planlamak için birlikte çalışan bir uzmanlar ekibinin koordine çabalarını gerekterebilir.Bu uzmanlar içerisinde çocuk doktorları ; göz doktorları; cilt bozukluklarını teşhis eden uzmanlar (dermatologlar), erkek ve dişi idrar yolları ve erkek genital sistemi (ürologlar), ve gastrointestinal sistem ( gastroenterologlar); estetik ve/veya rekonstrüktif cerrahlar, fiziksel ve mesleki terapistler ve/veya diğer sağlık personellerini içerebilir.
AMS tedavisi için spesifik tedaviler semptomatik ve destekleyicidir.Örneğin, daha kapsamlı tedavilerden önce, göz tahrişini ve kuruluğunu önlemek, düzeltmek veya kolaylaştırmak için uygun yağlayıcılar(örneğin göz damlaları) ve/veya diğer destekleyici teknikler kullanılabilir.Bazı durumlarda, göz kapaklarının, ağzın ve/veya kulakların anormallikleri gibi belirli hasarları düzeltmek için plastik ve rekonstrüktif cerrahi yapılabilir.Bazı durumlarda, diğer göz anormalliklerini, parmakların yanlış şekillerini, bazı cilt anormalliklerini, dış genital organların malformasyonlarını (hasarları) ve/veya ventral fıtıkları düzeltmek içinde ameliyat yapılabilir.Diğer tedavi ise semptomatik ve destekleyicidir.Genetik danışma etkilenen bireyler ve aileler için yararlı olacaktır.
ARAŞTIRMA TERAPİLERİ:
Genetik bozuklukar ve nedenleri üzerine araştırmalar devam etmektedir.Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH), insan vücudundaki her genin haritasını çıkarmayı ve bazen neden hasara sebep olduklarını öğrenmeyi amaçlayan İnsan Genom Projesini desteklemektedir.Bu yeni bilginin gelecekte genetik ve ailesel hastalıkların önlenmesi ve tedavisine katkı sağlayacağı umut edilmektedir.
KAYNAKÇA:
http://gazicocukbeyincerrahisi.gazi.edu.tr/posts/view/title/kraniyofasiyal-%28bas-ve-yuz%29-anomalileri-14279