KANZAKI DISEASE / KANZAKİ HASTALIĞI
GENEL BİLGİ:
Alfa-N-asetilgalaktozaminidaz (NAGA) eksikliği tip 2, anjiokeratoma corporis diffusum ve hafif duyusal nöropati özellikleri ile çok nadir görülen hafif bir yetişkin tipi NAGA eksikliğidir.
ETiYOLOJi:
Hastalarda NAGA geninin farklı nedensel homozigoz mutasyonları (22q13.2) tanımlanmıştır. Bu mutasyonlar, lizozomal protein NAGA’nın işlevsizliğine, dengesizliğine ve hızlı bozulmasına yol açar. Bu enzim aktivitesinin yokluğu, bozulmuş katabolizmaya ve üçüncül lizozomlarda parçalanmamış glikokonjügatların birikmesine neden olur.
KLINIK GÖRÜNTÜSÜ VE SEMPTOMLARI:
Bu hastalık klinik olarak heterojendir. Bazı hastaların, anjiyokeratomun yanı sıra, hafif zihinsel yetersizlikleri olduğu, ancak nörolojik bulguları olmadığı bildirilmiştir. Patolojik özellikleri; kan ve lenfatik damarların endotel hücreleri, perisitler, fibrositler, yağ hücreleri, Schwann hücreleri, aksonlar, arrektör pili düz kas hücreleri ve ekrin ter bezi hücrelerini içeren kanda ve dermal hücrelerde görülen vakuolizasyondan oluşur.
Hastalığının şiddeti ve spesifik semptomları bir ailedeki hastalardan diğerine büyük ölçüde değişebilir. Etkilenen bireyler aşağıda belirtilen tüm semptomlara sahip olmayabilirler.
Hastalarda görülen semptomlar:
%80-99 oranında
- Anjiokeratoma corporis diffusum
- Hiperkerotosis
- Orta seviyede mental retardasyon
- Dudak, oral mukoza ve telanjiyektazileri
- Papül
- Subkutan nodüller
- Vertigo
%30-79 oranında
- Kardiyomegali
- Kaba yüz görünümü
- Basık burun köprüsü
- İşitme sorunları
- Lenfödem
- Korneal stroma opaklaşması
- Periferal nöropari
- İnce vermillion hattı
- Kulak çınlaması
FENOTİPİK SPEKTRUM:
| Klinik Başlangıç Yaşı | Yetişkinlik |
| Hasta sayısı/Aile sayısı | 4/3 |
| Majör görünüm | Dermatolojik anyijokeratom |
| Nöropatoloji | ? |
| Nörolojik şiddet | + |
| Lizozomal depolama | +++ |
| Enzim eksikliği | +++ |
| Protein defekti | +++ |
| Glikopeptidüri | +++ |
KALITIM PATERNİ / DESENİ:
Hastalığa NAGA genindeki mutasyonlar neden olur. Araştırmacılar, mutasyonun kromozom 22’nin (22q13.2) uzun kolunda (q) bulunduğunu belirlemişlerdir. Bu mutasyonlar otozomal resesif özellikler olarak kalıtılır.
GÖRÜLME SIKLIĞI:
Bugüne kadar, ilişkisiz üç akraba ailesinde etkilenen dört yetişkin tespit edilmiştir.Görülme sıklığının 1/1 000 000’dan az olduğu düşünülmektedir.
TEŞHİS YÖNTEMİ VE TEDAVİLER:
Teşhis kişinin tıbbi geçmişi, semptomları, fizik muayenesi, laboratuvar test sonuçları ve moleküler genetik testler ile yapılabilmektedir. Bu hastalığın güncel bir tedavisi yoktur. Hasta komforunu optimize etmek için destekleyici bakım uygulanmalıdır. Hastalığının tedavisi, her bir bireyde belirgin olan semptomlara yöneliktir.
Genetik danışma, etkilenen bireyler ve aileleri için faydalı olabilir. Diğer tedavi semptomatik ve destekleyicidir.
Kanzaki hastalığı tipik bir protein katlanma bozukluğu olarak tanımlanır. Bu nedenle, sadece enzim replasman tedavisine değil aynı zamanda farmakolojik şaperon yaklaşımlarına da uygun olabilir.
Gen terapisi, bazı lizozomal depo bozukluklarında, tedaviye başka bir olası yaklaşım olarak incelenmektedir.
HASTALIKLA İLİŞKİLİ GENLER:
N-ACETYL-ALPHA-D-GALACTOSAMINIDASE; NAGA
HASTALIĞIN DİĞER İSİMLERİ:
Erişkin yaşta ortaya çıka Alpha-N-asetilgalaktosaminidaz eksikliği
NAGA eksikliği tip 2
Schindler hastalığı tip 2
ORPHA:79280 OMIM: 609242
KAYNAKLAR:
https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/9161/kanzaki-disease
https://www.omim.org/entry/609242?search=kanzaki%20disease&highlight=disease%20kanzaki
In Rosenberg’s Molecular and Genetic Basis of Neurological and Psychiatric Disease Edition: Fifth Edition. 2015:431-439