Li-Fraumeni Syndrome

Tanım: Li-Fraumeni sendromu özellikle çocuklarda ve genç yetişkinlerde birkaç kanser tipinin gelişimini çok yüksek oranda artıran nadir görülen bir genetik bozukluktur.

 

Li-Fraumeni sendromu ile en sık ilişkilendirilen kanser tipleri meme kanseri, kemik kanserinin bir formu olan osteosarkoma ve yumuşak dokuların kanseri (mesela kas dokusu) olarak bilinen yumuşak doku sarkomasıdır. Bu sendromda çoğunlukla görülen diğer kanser tipleri ise beyin tümörleri, kan yapıcı dokuların kanseri (lösemi) ve adrenokortikal karsinoma olarak bilinen ve adrenal bezlerin (her iki böbreğin de üzerinde bulunan küçük, hormon yapıcı bezler) dış tabakasını etkileyen  kanserlerdir. Ayrıca birkaç kanser tipi daha Li-Fraumeni sendromuna sahip insanlarda daha sık meydana gelir.

Çok benzer bir durum olan Li-Fraumeni benzeri sendrom klasik Li-Fraumeni sendromuyla birçok benzer özellik paylaşır. İki durumda da çocukluk döneminde çoklu kanserlerin gelişim şansı kayda değer bir oranda artar. Buna rağmen bu durumdan etkilenmiş aile bireylerinde spesifik birtakım kanserlerin şablonu farklıdır.

 

Frekansı: Li-Fraumeni sendromunun kesin prevalansı bilinmemektedir. Birleşik Devletler kayıtları bu sendroma sahip 64 farklı aileden 400 kişinin olduğunu belirtiyor.

 

Genetik Değişiklikler: CHEK2 ve TP53 genleri Li-Fraumeni sendromuyla ilişkilidir. Li-Fraumeni sendromlu tüm ailelerin yarısından fazlasında TP53 geninin kalıtılmış mutasyonu gözlenir. TP53 bir tümor süpressör gendir yani bu gen normalde hücrelerin büyümesi ve bölünmesine yardımcı olmaktadır. Ancak bu genin mutasyonu hücrelerin kontrolsüz bir şekilde bölünmesine ve tümör oluşturmalarına izin verir. Ayrıca diğer genetik ve çevresel faktörlerin de TP53 mutasyonları olan insanlarda kanser riskini de etkilemesi muhtemeldir.

Li-Fraumeni sendromu ve Li-Fraumeni benzeri sendroma özgü kanserlere sahip birkaç aile TP53 mutasyonuna sahip değildir ancak CHEK2 mutasyonuna sahiptir. Tıpkı TP53 geni gibi CHEK2 geni de bir tümör süpressör gendir. Araştırmacılar bu durumun sebebinin gerçekten CHEK2 geni mi yoksa sadece belli başlı bazı kanserlerin (meme kanseri de dahil) artmış riskiyle mi ilişkili olduğu konusunda kararsızlardır.

 

Kalıtım Modeli: Li-Fraumeni sendromu otozomal dominant olarak aktarılır ki bu ilişkili genin tüm hücrelerde yalnızca bir kopyasının kanser gelişim riskini artırmada yeterli olduğu manasına gelir. Vakaların çoğunda etkilenen kişinin duruma özgü kanserlere sahip bir ebeveyn ve/veya aile üyesi vardır.