3-HİDROKSİ-3-METİLGLUTARİK ASİTÜRİ
Genel Bilgi- Hastalığın Kısa Tanımı- Etken Faktörler- Genetik Değişiklikler
3-hidroksi-3-metilglutaryil-CoA liyaz eksikliği ( HMG-CoA liyaz eksikliği olarak da bilinir ), vücudun belirli bir protein yapı bloğunu ( amino asit) işleyemediği nadir görülen kalıtsal bir hastalıktır. HMG-CoA liyaz eksikliği bazen çocuklarda gelişen ve su çiçeği veya grip gibi viral enfeksiyonlardan iyileşme gösteren ciddi bir bozukluk olan Reye sendromu ile karıştırılır. Çoğu Reye sendromu vakası, bu viral enfeksiyonlar sırasında aspirin kullanımı ile ilişkilidir. Sınıflandırma derecesi bozukluk (disorder)’dır.
HMGCL genindeki mutasyonlar HMG-CoA liyaz eksikliğine neden olur . HMGCL geni 3-hidroksimetil-3-metilglutaril-koenzim A liyaz (HMG-CoA liyaz) olarak bilinen bir enzim yapmak için talimatlar verir. Bu enzim, enerji için diyet proteinlerini ve yağlarını parçalamada kritik bir rol oynar. Özellikle, birçok proteinin bir parçası olan bir amino asit olan lösinin işlenmesinden sorumludur. HMG-CoA liyaz ayrıca yağların parçalanması sırasında ketonlar üretir. Ketonlar, basit şeker glikozu mevcut olmadığında belirli organ ve dokuların, özellikle de beynin enerji için kullandığı bileşiklerdir. Örneğin, ketonlar oruç ve açlık dönemlerinde önemli enerji kaynaklarıdır.
HMGCL genindeki bir mutasyon HMG-CoA liyazın aktivitesini azaltır veya ortadan kaldırırsa, vücut lösini işleyemez veya ketonları düzgün şekilde yapamaz. Lösin normal olarak işlenmediğinde, organik asitler adı verilen kimyasal yan ürünlerin birikmesi metabolik asidoz ile sonuçlanabilir. Keton eksikliği genellikle hipoglisemiye yol açar. Metabolik asidoz ve hipoglisemi, özellikle beyindeki hücrelere zarar verebilir ve HMG-CoA liyaz eksikliği olan çocuklarda ciddi hastalıklara yol açabilir .
Belirti Ve Semptomlar
Belirti ve semptomları genellikle yaşamın ilk yılında ortaya çıkar. Durum kusma, ishal, dehidrasyon, aşırı yorgunluk (uyuşukluk) ve zayıf kas tonusu (hipotoni) ataklarına neden olur. Bir atak sırasında kan şekeri seviyeleri tehlikeli derecede düşük olabilir (hipoglisemi) ve zararlı bileşiklerin birikmesi kanın çok asidik olmasına (metabolik asidoz) neden olabilir. Tedavi edilmezse, hastalık solunum problemlerine, konvülsiyonlara, komaya ve ölüme yol açabilir. Akut dönemleri genellikle bir enfeksiyon, oruç, yorucu egzersiz veya diğer stres türleri tarafından tetiklenir.
Genetik görülme sıklığı
3-hidroksi-3-metilglutarik asitüri (3HMG) tüm etnik gruplarda görülür. Amerika Birleşik Devletleri, Tayvan ve anakara Çin’de görülme sıklığının 1 / 1,000,000’dan az olduğu tahmin edilmektedir; ancak Suudi Arabistan, Portekiz ve İspanya’da daha sık görülmektedir. Portekiz’de doğum yaygınlığının 1 / 125.000 canlı doğum olduğu tahmin edilmektedir. Tüm yaşlarda görülebilir.
Kalıtım Paterni/Deseni
Organik asedemiler genetik hastalıklardır. Otozomal resesif olarak aktarılır. Eğer bir gen hem anne hem de babadan çocuğa geçiyorsa bu duruma otozomal resesif denir.
Teşhis Yöntemi ve Tedaviler
Tanı, plazmatik asilkarnitinlerin (artmış C5OH ve C6DC) ve idrar organik asidinin tandem kütle spektrometresi profiline dayanır. Tanı mutasyon analizi ile doğrulanabilir. Gebeliğin üçüncü trimesterinde, amniyotik sıvı organik asit seviyeleri ve maternal idrar tahlili 3HMG’yi gösterebilir; onay, moleküler çalışma için kültürlenmiş amniyositlerin veya koryonik villerin test edilmesini gerektirir.
Doğumdan sonraki ilk haftalarda, annenin plasentasının zararlı maddeleri temizleme etkisi ortadan kalktıktan sonra, yenidoğan hasta olabilir. Yenidoğan protein ile beslenmeye başladıktan sonra zararlı asitler vücutta artmaya başlar. Bu durumdaki yenidoğanlar genellikle uykulu bir hal, hızlı nefes alıp verme ve kusma gösterebilir ve ciddi derecede hasta olabilirler. Bu durumda hastaneye gitmek çok önemlidir.
Hastalar akut metabolik krizler sırasında intravenöz % 10 glukoz ve destekleyici tedavi ile tedavi edilmelidir. Bakım tedavisi, lösin içermeyen amino asit karışımı, kısıtlı yağ alımı ve düzenli beslenme (3-6 saatte bir) ile protein / lösin kısıtlı diyet gerektirir. Karnitin takviyesi sıklıkla verilir. Karnitin,glisin, metronidiazol tedavide kullanılan ilaçlar arasındadır. Karnitin: Zararlı organik asitlerin idrar yolu ile atılımını sağlar. Glisin: Karnitin gibi işlev görür. Bazen izovalerik asidemi hastalarında iyi etki ettiği takdirde tek ilaç olarak verilebilir. Metronidazol: Bu, normalden düşük bir dozda belirli bir süre için verilen bir antibiyotiktir. Bağırsak florasında yaşayan bakteriler organik asit üretirler. Metronidazol, bağırsaktaki bakteri sayısını ve böylece de üretilen ve kana karışan organik asit oranını azaltmak için verilir.
3HMG otozomal resesif genetik bir hastalıktır. Tüm ailelere genetik danışmanlık verilmelidir.
Hastalıkla İlişkili Genler
3HMG geninin mutasyon sonucu HMGCL (1p36.11) meydana gelen bir bozukluktur.
Hastalığın Diğer İsimleri
- 3-hidroksi-3-metilglutaryil-CoA liyaz eksikliği
- HMG-CoA liyaz eksikliği
- Hidroksimetilglutarik asidüri
Kaynakça
(REHBER OLARAK SUNULABİLİR)
https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/8387/3-hydroxy-3-methylglutaric-aciduria
